Rozmowa z ortopedą dr n. med. Szymonem Kujawiakiem


1. Okres wakacyjny to czas wzmożonej aktywności fizycznej, a co za tym idzie, niestety kontuzji. Z jakimi schorzeniami najczęściej zgłaszają się Pacjenci w okresie letnim?
Faktycznie okres wakacyjny powoduje, że wielu z nas wychodzi z domu i zaczyna więcej się ruszać. Zwiększona aktywność prócz ogromnej ilości pozytywnych stron posiada niestety jeden minus, a mianowicie zwiększa ryzyko kontuzji. Mówiąc o patologiach związanych ze zwiększoną ilością ruchu możemy podzielić je na te wynikające z systematycznego przeciążanie czyli np: entezopatie oraz te, które powstają podczas typowego urazu.

Największa ilość Pacjentów zgłasza się z urazami stawów kolanowych. Kolano jako jeden z największych i najbardziej obciążanych stawów ludzkiego ustroju ulega ogromnej liczbie urazów, tak w przebiegu systematycznego przeciążania, jak i w mechanizmie bezpośredniej kontuzji. Z jednej strony możemy mówić np. o kolanie skoczka, bądź kolanie biegacza, a z drugiej o zerwaniu więzadła krzyżowego przedniego czy złamaniu kłykcia bocznego kości piszczelowej.

2. Jakie dyscypliny sportowe najbardziej obciążają stawy kolanowe, a które aktywności możemy wykonywać, żeby nasze kolana odciążyć?
Nasze kolana „świetnie się czują” podczas aktywności, w których zachodzi ruch zginania i prostowania, w możliwie pełnym zakresie, z ograniczeniem ruchów rotacji i przede wszystkim bez dużego przyparcia stawu, czyli bez dużego obciążania. Mam tu na myśli rower, pływanie kraulem czy orbitrek. Aktywności podczas których wielokrotnie obciążamy pełnym ciężarem ciała nasze kolana mogą prowadzić do kontuzji. Bieganie, sporty zespołowe, takie jak np. piłka nożna czy koszykówka ,bądź np. sporty walki to aktywności z „grupy ryzyka”.

3. Czy możemy wpłynąć na „kondycję” naszych kolan?
Odpowiednie przygotowanie naszego układu kostno- stawowego do wzmożonej aktywności to wyjątkowo ważne zagadnienie. Tyczy się to między innymi naszych kolan. Systematyczne ćwiczenia wzmacniające mięsień czworogłowy i dwugłowy uda, mięśnie kulszowo-goleniowe i pozostałe elementy układu mięśniowego biorącego udział w stabilizacji i ruchu stawów kolanowych to podstawa. Poza tym dobra rozgrzewka przed aktywnością,  oraz systematyczny streching czy regeneracja mięśniowa po wysiłku to niezwykle ważne elementy profilaktyki przed urazami. Nie zapominajmy również o profesjonalnym badaniu ortopedycznym naszych kolan mającym na celu diagnostykę ewentualnych patologii stawu, które mogłyby w bardzo krótkim czasie doprowadzić do patologii.

4. Kiedy ostatecznością okazuje się operacja kolana?
Zabieg operacyjny stawu kolanowego jest oczywiście ostatecznością. Jednak są momenty kiedy muszę podjąć taką decyzję w sytuacji kiedy leczenie zachowawcze nie przyniesie efektów terapeutycznych. W sytuacji poważnych uszkodzeń struktur anatomicznych stawu kolanowego takich jak łąkotek, więzadeł krzyżowych, chrząstki stawowej czy złamań nasady dalszej kości udowej bądź nasady bliższej kości piszczelowej zabieg jest konieczny.

5. Jakie są najczęstsze zabiegi w obrębie kolan i jak przebiegają?
Najczęściej wykonywanym zabiegiem operacyjnym w obrębie stawu kolanowego jest artroskopia. Jest to małoinwazyjny zabieg polegający na wykonaniu w obrębie kolana dwóch, bądź trzech nacięć długości 4-5 mm, wprowadzeniu przez otwory kamery oraz narzędzi, którymi ortopeda usuwa uszkodzenia. Podczas zabiegu można dokładnie zdiagnozować uszkodzenia stawu kolanowego oraz je usunąć. Ze względu na małoinwazyjny charakter operacji Pacjent już następnego dnia może rozpocząć rehabilitację.

6. Co z rehabilitacją pozabiegową? Jak szybko pacjenci wracają do pełnej sprawności?
Jak już wspomniałem rehabilitacja w większości przypadków powinna być rozpoczęta następnego dnia po zabiegu. Charakter rehabilitacji, jej natężenie, stopień obciążenia stawu, zakres ruchowy stawu i wiele innych parametrów ustalam bezpośrednio po zabiegu, opierając się na sytuacji jaką zastałem wewnątrz kolana oraz konsultując się z fizjoterapeutą. Prawidłowo dobrana i poprowadzona rehabilitacja to w wielu wypadkach klucz do sukcesu gwarantujący Pacjentowi błyskawiczny powrót do pełnej aktywności.

7. Czy dla wyczynowego sportowca kontuzja kolana oznaczać musi rezygnację z kontynuowania kariery?
Sport wyczynowy to zupełnie inne zagadnienie. Przygotowanie zawodowego sportowca to lata ciężkiej pracy, adaptujące układ kostno- stawowy do nadludzkich przeciążeń, przez co podatność na kontuzję jest znacznie mniejsza. Z drugiej jednak strony intensywność treningów i ekstremalne przeciążenia podczas zawodów prowadzą do poważnych patologii kolan. We współczesnym sporcie kontuzję stawów kolanowych prawie nigdy nie prowadzą do konieczności rezygnacji ze sportu przez zawodnika. Potrafimy poradzić sobie z najcięższymi urazami i doprowadzić zawodnika do pełnej aktywności. Jednak pamiętajmy, że każdy uraz pozostawia po sobie swojego rodzaju piętno. Ogromna mnogość kontuzji podczas kariery zawodniczej oraz stosunkowe szybkie powroty do sportu po kontuzji wymuszane przez trenerów prowadzą do sytuacji w których zawodnik kończąc swoja karierę ma ogromne problemy z normalnym funkcjonowaniem. Jak chyba powszechnie wiadomo sport w wydaniu wyczynowym nie ma dużo wspólnego ze zdrowiem.